Czy rodzice naprzemiennie opiekujący się dzieckiem lub dziećmi mogą korzystać z preferencyjnego opodatkowania?
Kwestie związane z licznymi instytucjami prawa rodzinnego mogą mieć także przełożenie na aspekty związane z prawem podatkowym oraz wysokością płaconych przez małżonków podatków. Wpływ na kwestie podatkowe mogą mieć również aspekty związane z liczbą posiadanych dzieci, kwestiami dotyczącymi opieki nad tymi dziećmi, kontaktami z małoletnimi oraz wieloma innymi. Warto zatem zastanowić się nad tym, czy rodzicom opiekującym się nad wspólnymi małoletnimi dziećmi w ramach tzw. opieki naprzemiennej także wpływają na preferencyjne opodatkowanie takich rodziców?
Opieka naprzemienna – na czym polega?
Na początku należy wskazać na to, czym w ogóle jest opieka naprzemienna nad dzieckiem oraz czym się ona charakteryzuje. Zasadą jest, iż sąd powinien powierzyć dziecko temu z rodziców, które daje gwarancję należytego wykonania obowiązków rodzicielskich. Niekiedy sądy mogą decydować się także na powierzenie opieki nad dzieckiem w ramach tzw. opieki naprzemiennej. Jest to jednak instytucja, która obecnie w polskim porządku prawnym nie posiada jednolitej definicji. Próżno bowiem szukać jej w przepisach Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego czy też Kodeksu postępowania cywilnego. Na opiekę naprzemienną obecnie w polskim systemie prawnym wskazuje tylko ustawa z dnia 11 lutego 2016 r. o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci (tzw. „ustawa 500+”). Nie zawiera ona jednak także definicji opieki naprzemiennej.
Do wyboru opieki naprzemiennej jako jednej z form opieki nad dzieckiem w praktyce bardzo często dochodzi natomiast w porozumieniach rodzicielskich, kiedy pomiędzy rodzicami nie istnieje konflikt co do kwestii związanych z małoletnimi wspólnymi dziećmi. Opieka naprzemienna polega zaś na odpowiednim podziale opieki nad dzieckiem między dwojgiem rodziców w powtarzających się okresach (np. zmiana opieki nad córką co dwa tygodnie). Obecnie wiele podmiotów takich jak np. RPO apeluje o wprowadzenie legalnej definicji opieki naprzemiennej np. do Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego z uwagi na częste występowanie tej instytucji w praktyce oraz szeregu wątpliwości co do niej.
Obecnie ustawodawca planuje zmiany w art. 58 i 107 KRO poprzez określenie, że sąd będzie mógł powierzyć wykonywanie władzy rodzicielskiej obojgu rodzicom oraz określić, że dziecko będzie mieszkać z każdym z rodziców w powtarzających się okresach (czyli tzw. piecza naprzemienna). Warto jednak zastanowić się nad tym, jak skorzystanie z takiej opieki naprzemiennej wpływa na preferencyjne opodatkowanie dla rodziców.
Preferencyjne opodatkowanie dla rodziców korzystających z opieki naprzemiennej?
W ostatnim czasie doszło do wydania indywidualnej interpretacji podatkowej, o której wnioskował ojciec korzystający z opieki naprzemiennej nad dwójką dzieci. Na ojca było przyznane także świadczenie wychowawcze w całości i pobierane przez niego na oboje dzieci. W okresie przebywania dzieci u ojca, wykonywał on władzę rodzicielską nad dziećmi, czyli przez połowę 2022 roku. Ojciec będący podatnikiem w ramach interpretacji chciał się natomiast dowiedzieć, czy w tej sytuacji może on skorzystać z ulgi dla osób samotnie wychowujących dzieci (w jego ocenie miał on do tego prawo).
W odpowiedzi z dnia 17 lutego 2023 roku dyrektor KIS (nr 0112-KDIL2-1.4011.3.2023.2.DJ) wskazał zaś, iż według art. 6 ust. 4f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, preferencyjne opodatkowanie nie ma zastosowania do osoby, która wychowuje wspólnie z drugim rodzicem albo opiekunem prawnym dziecko, w tym również gdy dziecko jest pod opieką naprzemienną, w związku z którą obydwojgu rodzicom zostało ustalone świadczenie wychowawcze zgodnie z art. 5 ust. 2a ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci. Wobec tego w ocenie fiskusa ojciec, który wspólnie z drugim rodzicem (matką dziecka) wychowuje dziecko nie może skorzystać z rozliczenia w sposób przewidziany dla osoby samotnie wychowującej dziecko.
Nie ma na to wpływu także sytuacja, że wychowawcze przyznane w całości ojcu na oboje dzieci oraz że pobiera je tylko on. Z uwagi na to, w tym stanie faktycznym, ojciec nie może rozliczyć swoich dochodów na zasadach określonych w art. 6 ust. 4c ustawy o PIT. Ulga dla samotnie wychowujących przysługuje bowiem w pełnej kwocie jedynie dla tego rodzica, który zajmuje się dzieckiem przez cały rok podatkowy.
Warto pamiętać także, w dalszym ciągu brakuje ustawowych definicji w zakresie opieki naprzemiennej i być może do zmian dojdzie po wprowadzeniu do polskiego porządku prawnego nowych przepisów w tym zakresie.
Poznaj więcej naszych aktualności na Aktualności IKiDP
