W wyrokach sądowych często pojawiają się kluczowe decyzje, które mają istotne znaczenie dla różnego rodzaju instytucji i obywateli, w tym zwłaszcza podatników. Jednym z takich wyroków jest niedawny wyrok NSA dotyczący zwolnienia od podatku od spadków i darowizn oraz użycia faksu. Warto zatem przeanalizować, jakie konsekwencje może mieć ten wyrok dla podatników oraz jego kontekst prawny.
Faks a podatek od spadków i darowizn
Podatek od spadków i darowizn stanowi opodatkowanie, które obejmuje przekazywanie majątku drogą spadkową lub darowiznę. W Polsce podatek ten regulowany jest przez ustawę z dnia 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn. Zasadą w tym przypadku jest, że podatkowi od spadków i darowizn podlega nabycie przez osoby fizyczne własności rzeczy znajdujących się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub praw majątkowych wykonywanych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, tytułem:
- dziedziczenia, zapisu zwykłego, dalszego zapisu, zapisu windykacyjnego, polecenia testamentowego;
- darowizny, polecenia darczyńcy;
- zasiedzenia;
- nieodpłatnego zniesienia współwłasności;
- zachowku, jeżeli uprawniony nie uzyskał go w postaci uczynionej przez spadkodawcę darowizny lub w drodze dziedziczenia albo w postaci zapisu;
- nieodpłatnej: renty, użytkowania oraz służebności.
Zwolnienia od tego podatku określają zaś odpowiednie przepisy ustawy. Zwolnienia przedmiotowe zostały określone na gruncie art. 4 ustawy, natomiast zwolnienia podmiotowe w ramach art. 4a tego aktu prawnego. I tak, darowizny przekazywane między członkami najbliższej rodziny, którzy należą do tzw. zerowej grupy podatkowej, są całkowicie zwolnione z podatku. Aby skorzystać z tego zwolnienia, jeśli wartość darowizny przekracza kwotę 36 120 zł (od 1 lipca 2023 roku), należy zgłosić tę darowiznę do właściwego urzędu skarbowego i odpowiednio ją udokumentować. Natomiast, jeśli wartość darowizny jest niższa niż ustalony limit, zgłoszenie do urzędu skarbowego nie jest wymagane. Przy darowiznach w najbliższej rodzinie, które przekraczają wspomniany próg, obowiązkowe jest złożenie formularza SD-Z2 w odpowiednim urzędzie skarbowym. Na dokonanie zgłoszenia podatnik ma sześć miesięcy od daty otrzymania darowizny.
Z uwagi na to zatem darowizna między najbliższymi członkami rodziny jest zwolniona z podatku, jeśli obdarowany w ciągu sześciu miesięcy zgłosi ją fiskusowi. Pojawia się jednak pytanie – w jakiej formie można to zrobić?
Istotny wyrok NSA
W tym przedmiocie w dniu 7 maja 2024 roku odpowiedni wyrok wydał Naczelny Sąd Administracyjny (NSA). W tej sprawie podatnik otrzymał darowiznę od swojej siostry w październiku 2018 roku. W maju 2019 roku wysłał do urzędu skarbowego e-maila z informacją o nabyciu składników majątkowych oraz załączonym formularzem SD-3, datowanym na 29 stycznia 2019 roku. W treści e-maila podatnik twierdził, że wcześniej wysłał ten sam formularz do urzędu skarbowego faksem.
W maju 2020 r. naczelnik urzędu skarbowego poinformował podatnika, że złożona przez niego deklaracja SD-3 zawiera błędy i nie ma mocy prawnej. W związku z tym wezwano go do złożenia poprawnego oświadczenia na formularzu SD-Z2, czego nie uczynił on w terminie. Na gruncie tego wyroku NSA ustalił, że zgłoszenie darowizny faksem nie jest zgodne z prawem podatkowym. W ocenie NSA przepisy podatkowe nie przewidują bowiem możliwości zgłoszenia darowizny za pomocą faksu. Zgłoszenie to musi być złożone osobiście, przesłane listem poleconym lub złożone elektronicznie z wykorzystaniem bezpiecznego podpisu elektronicznego.
Naczelny Sąd Administracyjny w uzasadnieniu wyroku wskazał, że zgłoszenie darowizny za pomocą faksu nie spełnia wymogów Ordynacji podatkowej. Faks nie jest bowiem dopuszczalną formą zgłoszenia, ponieważ brakuje w nim podpisu, a sama Ordynacja podatkowa nie przewiduje takiej możliwości.
Warto o tym pamiętać, bowiem konieczne może być ponowne złożenie zgłoszenia darowizny zgodnie z wymogami Ordynacji podatkowej, tym razem wykorzystując prawidłową formę przekazu. Natomiast jeśli w tym przypadku minął już termin na złożenie oświadczenia, to podatnik nie będzie mógł skorzystać ze wskazanego zwolnienia. Orzeczenie NSA stanowi wobec tego ważne wyjaśnienie dotyczące sposobu zgłaszania darowizn organom podatkowym. Podatnicy powinni być świadomi wymogów prawnych i korzystać z właściwych form przekazu, aby uniknąć konsekwencji prawnych związanych z nieprzestrzeganiem przepisów podatkowych.
Szukasz informacji o podatkach? Zapraszam na bloga https://ikidp.pl/category/blog/podatki/