O planach nowelizacji ustawy o fundacji rodzinnej – czyli o refleksjach Ministerstwa Finansów

Ustawa o fundacji rodzinnej, która weszła w życie w 2023 roku miała być kamieniem milowym dla polskich przedsiębiorstw rodzinnych. Fundacja rodzinna to mechanizm umożliwiający wielopokoleniowe zarządzanie majątkiem, zachowanie spójności rodzinnej oraz uniknięcie jego rozdrobnienia w wyniku dziedziczenia. Ma ona na celu ochronę majątku rodzinnego, a także ułatwienie przedsiębiorstwom rodzinnym długoterminowe planowanie i zarządzanie. W ostatnim czasie pojawiły się jednak zapowiedzi ze strony Ministerstwa Finansów opracowania zmian do ustawy, z uwagi na zdaniem ministerstwa błędne wykorzystanie fundacji rodzinnych w celach optymalizacyjnych.

Planowane zmiany

Zaledwie po ponad roku od wejścia ustawy w życie Ministerstwo Finansów zapowiedziało zmiany, które mają na celu uszczelnienie przepisów podatkowych. Proponowane zmiany, szczególnie te dotyczące opodatkowania sprzedaży majątku fundacji przed upływem 15 lat, wywołują obawy w środowisku firm rodzinnych. Pojawia się pytanie, czy dobre przepisy są w stanie przetrwać dłużej niż rok, jeśli już teraz planowane są ich istotne modyfikacje.

W ostatnim czasie Ministerstwo Finansów opublikowało zapowiedź planowanej nowelizacji zmiany ustawy o fundacji rodzinnej w zakresie kwestii związanych z opodatkowaniem tego podmiotu. Środowisko firm rodzinnych oraz osoby zaangażowane w tworzenie ustawy podkreślają, że celem fundacji rodzinnej jest zapewnienie stabilności rodzinnego majątku na pokolenia. Fundacja rodzinna ma na celu nie tylko ochronę majątku przed rozdrobnieniem, ale także zapewnienie przedsiębiorstwom możliwości stabilnego funkcjonowania przez długi czas. Wprowadzenie drastycznych zmian po tak krótkim czasie od uchwalenia ustawy może wywołać niepokój wśród fundatorów i beneficjentów fundacji.

Proponowane zmiany rodzą także pytania o stabilność prawa. Jeśli przepisy regulujące działalność fundacji rodzinnych mogą być zmieniane już po roku, rodzi to wątpliwości co do przewidywalności systemu prawnego w Polsce. Firmy rodzinne, które zainwestowały w tworzenie fundacji, mogą odczuwać ryzyko związane z koniecznością dostosowywania się do nowych reguł gry. Nagłe zmiany w przepisach mogą także zniechęcić innych potencjalnych fundatorów do korzystania z tej formy zarządzania majątkiem, co mogłoby wpłynąć na rozwój przedsiębiorstw rodzinnych w Polsce.

Proponowane zmiany dotyczące fundacji rodzinnej

Ustawa o fundacji rodzinnej jest o tyle specyficzna i nowatorska w swoich założeniach, że w samej ustawie przewidziano, że pewna modyfikacja i ocena jej działania nastąpi dopiero po trzech latach. Od wejścia w życie te przepisy minął zaledwie rok, samych wniosków o wpis fundacji do rejestru jest złożonych około 2000, a zarejestrowanych jest ponad 1400 fundacji. W swoich zapowiedziach Ministerstwo wskazuje zaś, że zmiany dotyczące fundacji rodzinnej będą zmierzać do ukrócenia optymalizacji podatkowych, które są przeprowadzane z użyciem fundacji rodzinnej.

Sama ustawa już na ten moment daje rządzącym, urzędnikom, organom skarbowym podstawy do tego, żeby te fundacje, które służą dokonywaniu optymalizacji podatkowych eliminować. W związku z tym wszelkie próby dodatkowego zmieniania zasad związanych z opodatkowaniem fundacji w sytuacji, gdy podmioty te dopiero co powstały i były zakładane z perspektywy poczucia racjonalnego ustawodawcy – jest błędem. Uderza to nie tyle w podmioty, które dokonują optymalizacji podatkowych, ale w te firmy rodzinne, które założyły fundację rodzinną będąc w przeświadczeniu o względnej stabilności zasad, z którymi będą się mierzyć.

Prawnicy i eksperci z zakresu prawa podatkowego zwracają uwagę na potrzebę szerokich konsultacji społecznych. Zmiany w ustawie powinny być wprowadzone w sposób przemyślany, z uwzględnieniem głosu środowisk związanych z fundacjami rodzinnymi. Kluczowe jest, aby nowelizacje przepisów nie naruszały fundamentów, na których opiera się instytucja fundacji rodzinnej, tj. długoterminowej ochrony majątku rodzinnego. Konsultacje mogłyby pozwolić na wprowadzenie ewentualnych korekt w przepisach bez narażania na szwank stabilności funkcjonowania fundacji rodzinnych oraz bezpieczeństwa majątku rodzinnego.

Podsumowując zatem, proponowane zmiany w ustawie o fundacji rodzinnej budzą liczne emocje i niepokoje w środowisku przedsiębiorców rodzinnych. Choć Ministerstwo Finansów dąży do uszczelnienia przepisów i zapobieżenia nadużyciom podatkowym, wprowadzenie zbyt rygorystycznych regulacji może podważyć zaufanie do instytucji fundacji rodzinnej. Warto, aby zmiany były poprzedzone szerokimi konsultacjami, aby nie dokonywać rewolucji i zmiany zasad gry, które nie szkodzą tym, którzy optymalizacji dokonują, ale tym, którzy fundacje założyli, by majątek rodzinny zabezpieczyć i pomnażać.

Praktyczne informacje znajdziesz w naszych kursach dotyczących fundacji rodzinnej https://platforma.ikidp.pl/courses/jak-prowadzic-fundacje-rodzinna-podatki-rachunkowosc-dokumenty/

Autor

Redaktor prowadzący

Redaktor naczelny