Skarbówka już tak łatwo nie zajrzy na konto bankowe podatnika? Projekt ustawy w Sejmie

Od 1 lipca 2022 roku w wyniku zmian wprowadzonych przez Polski Ład naczelnik urzędu skarbowego uzyskał możliwość zwracania się w związku z prowadzonym postępowaniem przygotowawczym do banków o udostępnienie informacji o rachunkach bankowych osób, które nie mają statusu podejrzanych. Przed zmianą banki mogły przekazywać takie informacje wyłącznie w przypadku osób podejrzanych o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia, a naczelnik urzędu skarbowego nie był do ich otrzymania upoważniony. Nowe przepisy wzbudziły jednak wiele kontrowersji, ponieważ umożliwiają dostęp do wrażliwych danych finansowych obywateli bez wyraźnego powiązania z prowadzonymi śledztwami. Czy teraz nadejdą zmiany? 

Konto bankowe podatnika a skarbówka 

W obecnym stanie prawnym, według art. 48 ust. 1 ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej, na sporządzone na piśmie żądanie Szefa Krajowej Administracji Skarbowej, naczelnika urzędu celno – skarbowego lub naczelnika urzędu skarbowego wydane w związku z wszczętym postępowaniem przygotowawczym lub czynnościami wyjaśniającymi odpowiednio w sprawie o przestępstwa lub wykroczenia oraz przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe, bank jest obowiązany do sporządzania i przekazywania informacji dotyczących osoby fizycznej lub osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej lub danych pełnomocników wskazanego w żądaniu rachunku bankowego w przypadku, gdy postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające są prowadzone w związku z czynami popełnionymi w zakresie działalności osoby fizycznej, osoby prawnej lub jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. 

Projekt ustawy, który był omawiany podczas jednego z ostatnich posiedzeń Sejmu zakłada jednak ograniczenie dostępu administracji podatkowej do kont bankowych podatników. Został zgłoszony przez posłów ugrupowania Polska 2050 Trzecia Droga, a jego celem jest przywrócenie brzmienia wskazanego przepisu sprzed Polskiego Ładu, które bardziej chroniły tajemnicę bankową oraz prywatność obywateli.  

Głównym celem nowelizacji jest ograniczenie możliwości uzyskiwania przez administrację skarbową dostępu do kont bankowych jedynie do przypadków osób podejrzanych, co ma lepiej chronić tajemnicę bankową. W ocenie autorów projektu zmiany wprowadzone przez Polski Ład budzą od początku duże wątpliwości co do proporcjonalności i zasadności. Projekt przewiduje, że banki będą mogły przekazywać dane dotyczące kont bankowych jedynie w sytuacjach, gdy postępowanie przygotowawcze lub czynności wyjaśniające będą prowadzone w związku z przestępstwami popełnionymi przez osobę podejrzaną lub będą związane z działalnością podejrzanej osoby prawnej bądź jednostki organizacyjnej. 

W projekcie przewiduje się, że uprawnienia naczelników urzędów skarbowych do pozyskiwania informacji o rachunkach bankowych zostaną ograniczone wyłącznie do osób podejrzanych, co przywróci wcześniejsze przepisy. W pozostałym zakresie zmiany w artykule 48 ustawy o KAS, które zostały wprowadzone 1 lipca 2022 r., mają jednak pozostać niezmienione. 

Co z projektem ustawy? 

Podczas debaty w Sejmie wiceminister finansów oraz szef Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) Marcin Łoboda wyraził swoją opinię na temat tego narzędzia. Wskazał, że dostęp do informacji o rachunkach bankowych jest wykorzystywany incydentalnie, głównie w walce z karuzelami VAT i unikaniem opodatkowania. Argumentował, że narzędzie to nie jest nadużywane, a jego funkcja ma kluczowe znaczenie w zwalczaniu poważnych przestępstw podatkowych. 

Po pierwszym czytaniu w Sejmie projekt ustawy został skierowany do dalszych prac w komisji finansów publicznych. Posłowie będą pracować nad szczegółowymi zapisami, które mają na celu wyważenie interesu ochrony prywatności obywateli oraz skuteczności administracji podatkowej w walce z oszustwami podatkowymi. Według danych z początku roku, fiskus w dalszym ciągu na podstawie tych regulacji przeprowadza masowe kontrole kont bankowych osób prywatnych i firm. Według danych Ministerstwa Finansów do 31 marca 2024 r. skarbówka wysłała aż 3519 takich żądań. 

Podsumowując zatem, projekt ustawy, który zakłada ograniczenie dostępu urzędów skarbowych do informacji o rachunkach bankowych tylko wobec osób podejrzanych, jest odpowiedzią na kontrowersje wokół przepisów wprowadzonych przez Polski Ład. Ma na celu przywrócenie bardziej restrykcyjnych zasad ochrony tajemnicy bankowej i prywatności obywateli, jednocześnie pozostawiając administracji skarbowej narzędzia do walki z przestępczością podatkową. 

Szukasz informacji o podatkach? Zapraszam na bloga https://ikidp.pl/category/blog/podatki/  

Autor

Redaktor prowadzący

Redaktor naczelny