Fundacja rodzinna – kiedy pomaga, kiedy utrudnia?

Fundacja rodzinna to swoista nowość w polskim systemie prawnym, która weszła w życie w maju 2023 roku. Jest to podmiot utworzony w celu gromadzenia mienia, zarządzania nim w interesie beneficjentów oraz spełniania świadczeń na rzecz beneficjentów. Jak każde rozwiązanie prawne, fundacja rodzinna ma swoje zalety i wady, które warto rozważyć przed podjęciem decyzji o jej ustanowieniu. Kiedy zatem fundacja rodzinna może pomagać, a kiedy utrudniać? 

Fundacja rodzinna i jej założenia 

Jednym z najważniejszych obowiązków fundatora jest szczegółowe określenie celu utworzenia fundacji rodzinnej. Zgodnie z zapisami ustawy, cel ten musi zostać precyzyjnie wskazany w statucie fundacji, stanowiąc jego obligatoryjny element. Brak wskazania celu fundacji uniemożliwia jej prawidłowe funkcjonowanie, ponieważ statut pełni kluczową rolę w regulowaniu zasad działania fundacji i definiowaniu jej misji. 

Fundacja rodzinna działa jak swoisty „skarbiec” rodziny, który ma zabezpieczyć interesy majątkowe i sukcesję przedsiębiorstwa na rzecz kolejnych pokoleń. Dzięki temu rozwiązaniu rodzinna firma może kontynuować działalność bez przerw spowodowanych np. śmiercią właściciela, co minimalizuje ryzyko przestoju lub likwidacji.   

Zalety fundacji rodzinnej – kiedy pomaga? 

Fundacja rodzinna może okazać się niezwykle pomocna w zabezpieczeniu interesów majątkowych rodziny. Jedną z jej największych zalet jest ochrona firmy przed rozdrobnieniem majątku w wyniku dziedziczenia. Dzięki fundacji możliwe jest zachowanie integralności przedsiębiorstwa i jego rozwój zgodnie z wolą fundatora. Co więcej, fundacja pozwala na stworzenie jednolitych zasad wypłaty zysków oraz świadczeń dla beneficjentów. Fundator ma możliwość określenia szczegółowych warunków, jakie muszą zostać spełnione, aby członkowie rodziny mogli korzystać z wypracowanego majątku. Zaletą fundacji rodzinnej jest również możliwość planowania sukcesji na wiele pokoleń na przyszłość. Dzięki temu firma może nie tylko zachować swój rodzinny charakter, ale również umocnić pozycję na rynku, unikając jednocześnie jej rozdrobnienia w wyniku dziedziczenia.  

Kiedy zatem fundacja rodzinna pomaga? Fundacja rodzinna sprawdza się przede wszystkim w sytuacjach, gdy celem fundatora jest zabezpieczenie firmy rodzinnej na rzecz przyszłych pokoleń, ochrona majątku przed rozdrobnieniem oraz zapewnienie stabilności finansowej przedsiębiorstwa. To rozwiązanie pozwala na precyzyjne określenie zasad sukcesji i rozwoju firmy, co jest kluczowe w przypadku przedsiębiorstw wielopokoleniowych. 

Jak przygotować się do wejścia do fundacji rodzinnej? O czym pamiętać? 

Założenie fundacji rodzinnej wymaga jednak przemyślanego podejścia, szczególnie w kontekście planowania sukcesji oraz zabezpieczenia majątku rodziny na przyszłość. Przed rozpoczęciem formalności należy jasno określić cele, jakie ma realizować fundacja rodzinna. Należy dokładnie przeanalizować strukturę majątku, który zostanie wniesiony do fundacji, oraz ocenić jego wartość. Przygotowanie fundacji rodzinnej wymaga często także dłuższych konsultacji z prawnikami, doradcami podatkowymi. Wymaga to także sporządzenia statutu fundacji – to fundator ustala statut. Taki dokument sporządza się w formie aktu notarialnego. Kluczowym elementem jest także wybór organów fundacji, a także ustalenie zasad zarządzania fundacją i dystrybucją środków. Ostatnim etapem będzie zaś będzie rejestracja fundacji w rejestrze fundacji rodzinnych prowadzonym przez Sąd Okręgowy w Piotrkowie Trybunalskim 

Dodatkowo, fundacja wymaga zgromadzenia minimalnego majątku w wysokości 100 000 zł, co może stanowić barierę dla mniejszych przedsiębiorstw. Jak wskazuje bowiem art. 17 ustawy o fundacji rodzinnej, fundator wnosi do fundacji rodzinnej mienie na pokrycie funduszu założycielskiego o wartości określonej w statucie, nie niższej niż 100 000 zł. Dodatkowo, majątek wniesiony do fundacji jest „zamrożony” – nie można go wycofać, nawet przez fundatora, co może utrudniać jej funkcjonowanie w dynamicznych warunkach rynkowych. 

Kiedy zatem fundacja rodzinna utrudnia? Fundacja rodzinna może być niewłaściwym rozwiązaniem dla firm, które nie są w stanie zgromadzić wymaganego minimalnego kapitału.  Reasumując zatem, fundacja rodzinna to innowacyjne narzędzie prawne, które może wspierać długoterminowe zarządzanie majątkiem rodzinnym i sukcesję przedsiębiorstw. Jednak jej skuteczność zależy od specyfiki sytuacji danej firmy, dostępnych zasobów oraz celów fundatora. Przed podjęciem decyzji o jej ustanowieniu warto dokładnie przeanalizować korzyści i ryzyka, jakie niesie za sobą to rozwiązanie, aby upewnić się, że odpowiada ono potrzebom rodziny i firmy. 

Praktyczne informacje znajdziesz w naszym kursie dotyczącym fundacji rodzinnej https://platforma.ikidp.pl/courses/jak-prowadzic-fundacje-rodzinna-podatki-rachunkowosc-dokumenty/   

Autor

Redaktor prowadzący

Redaktor naczelny