Postępowania karne skarbowe – co musisz wiedzieć jako członek zarządu lub księgowy?

Koniec starego oraz początek nowego roku to czas, w którym organy podatkowe często intensyfikują swoje działania kontrolne, a liczba wszczynanych postępowań karnych skarbowych znacząco wzrasta. Jest to okres, w którym kontrolerzy skupiają się na rozliczeniach za miniony rok oraz przeprowadzają szczegółowe kontrole, często zmierzające do wszczęcia postępowań mających na celu wyjaśnienie nieprawidłowości w obszarze podatków. Dla firm jest to moment, w którym wzrasta ryzyko związane z ewentualnymi konsekwencjami prawnymi. Co musisz zatem wiedzieć w tym zakresie jako członek zarządu lub księgowy? 

Postępowanie karne skarbowe 

Postępowanie karne skarbowe często zaczyna się od kontroli podatkowej. Podstawowym celem kontroli jest sprawdzenie, czy podatnik przestrzega przepisów prawa podatkowego, w tym czy terminowo i w odpowiedniej wysokości płaci podatki. Kontrola podatkowa jest jednym z instrumentów wykrywania nieprawidłowości, a jej celem jest nie tylko ustalenie wysokości należności, ale także jej konsekwencją może być dążenie do ustalenia, czy nie doszło do przestępstw skarbowych, takich jak oszustwa podatkowe, fałszowanie dokumentów, nieprawidłowości dotyczące złożenia dokumentów czy też uchylanie się od opodatkowania. 

Jako członek zarządu firmy lub księgowy, osoba odpowiedzialna za prawidłowe prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz wykonanie obowiązków podatkowych, powinnaś/powinieneś posiadać pełną świadomość potencjalnych konsekwencji, jakie mogą wyniknąć z takich postępowań. W szczególności warto zwrócić uwagę na kwestię odpowiedzialności za ewentualne uchybienia w zakresie obowiązków podatkowych, które mogą prowadzić do postępowania karnego skarbowego. 

Zasadniczym pytaniem, które pojawia się w kontekście tego tematu, jest to, kto ponosi odpowiedzialność w przypadku wykrycia nieprawidłowości. Zasadniczo, odpowiedzialność karno-skarbowa ciąży nie tylko na właścicielach firm, ale także na członkach zarządu, którzy sprawują nadzór nad działalnością przedsiębiorstwa i mają wpływ na realizację obowiązków podatkowych. W przypadku osób odpowiedzialnych za finanse, takich jak księgowi, również istnieje ryzyko odpowiedzialności, zwłaszcza w sytuacjach, gdy zaniedbanie obowiązków zawodowych doprowadziło do naruszenia przepisów prawa. 

Podatniku, broń się! – Jak aktywność w postępowaniu może pomóc w obronie?  

Choć postępowanie karne skarbowe wiąże się z poważnymi konsekwencjami, podatnik ma prawo do obrony. Kluczowym elementem jest aktywne uczestnictwo w postępowaniu, które daje możliwość przedstawienia swojego stanowiska, wyjaśnienia wątpliwości oraz przedstawienia dowodów na swoją korzyść. Warto współpracować z profesjonalnym pełnomocnikiem w tym zakresie. Istotnym jest także, by pamiętać, że w przypadku wykrycia nieprawidłowości w firmie, np. błędów w księgowości, współpraca z organami podatkowymi i dobrowolne uregulowanie zobowiązań może wpłynąć na złagodzenie ewentualnych sankcji. 

Aby zminimalizować ryzyko związane z odpowiedzialnością karną skarbową, firmy powinny szczególną uwagę poświęcić systemowi kontroli wewnętrznej, w tym weryfikacji prawidłowości deklaracji podatkowych, zgodności dokumentacji finansowej z rzeczywistością oraz współpracy z odpowiednimi służbami w przypadku wykrycia błędów. Członkowie zarządu powinni również dbać o to, by firma miała wdrożoną odpowiednią politykę compliance oraz system szkoleń dla pracowników odpowiedzialnych za obszar finansów i podatków, aby ci mogli na bieżąco reagować na zmiany w przepisach. 

Co ważne, także Rzecznik Małych i Średnich Przedsiębiorców to instytucja, która pomaga przedsiębiorcom w sporach z organami administracji. Rzecznik może interweniować w przypadkach podejrzenia nadużycia prawa przez organy podatkowe, zwłaszcza gdy działania te są wymierzone w małe i średnie firmy. Wsparcie Rzecznika obejmuje np. występowanie z wnioskami o wyjaśnienia do organów podatkowych, monitorowanie spraw pod kątem ich zgodności z zasadami prawa czy też pomoc w mediacjach między przedsiębiorcą a organami podatkowymi. Rzecznik działa szczególnie aktywnie w przypadkach, gdy działania organów są nieproporcjonalne lub naruszają prawa przedsiębiorców. 

Postępowania karne skarbowe obejmuje zatem złożone procesy, które mogą mieć poważne konsekwencje także dla członków zarządu i księgowych. Zrozumienie ich mechanizmów, świadomość ryzyka oraz aktywna obrona to kluczowe elementy minimalizowania negatywnych skutków, szczególnie w obecnie gdy organy często sięgają po instytucje karno-skarbowe i w toku kontroli lub po je zakończeniu przechodzą do postawienia zarzutów osobom odpowiedzianym za stwierdzone naruszenia Nakoniec warto podkreślić, że odpowiedzialność w postępowaniach karnych skarbowych zależy od indywidualnych okoliczności danej sprawy, a także od zaangażowania organów ścigania. Niemniej jednak, odpowiednia dbałość o przestrzeganie przepisów oraz bieżące monitorowanie obowiązków podatkowych to najlepsze zabezpieczenie przed ewentualnymi konsekwencjami prawnymi. 

Skorzystaj z kompleksowego wsparcia w tworzeniu pism podatkowych na każdym etapie kontaktów z urzędem – https://platforma.ikidp.pl/courses/wzory-pism-podatkowych-czynnosci-sprawdzajace-kontrole-postepowania-podatkowe-i-sadowo-administracyjne-zabezpieczenia-i-egzekucje/   

Autor

Redaktor prowadzący

Redaktor naczelny