Fundacja rodzinna w praktyce – najczęstsze błędy przy zakładaniu i zarządzaniu

Fundacja rodzinna to stosunkowo nowa instytucja, która zyskała popularność jako sposób na długoterminową ochronę majątku rodzinnego. Może stanowić korzystną formę lokowania kapitału, szczególnie w kontekście zapewnienia sukcesji majątkowej oraz zabezpieczenia interesów członków rodziny. Fundacja rodzinna wiąże się z pewnymi ryzykami, na które warto zwrócić uwagę przed jej założeniem i prowadzeniem. Ryzyka te są oczywiście możliwe do zniwelowania, jeżeli nie będziemy popełniać najczęstszych błędów, które występują w praktyce przy zakładaniu tego podmiotu i przy procesie jego zarządzania. 

Najczęstsze błędy przy zakładaniu fundacji rodzinnej – pochopność i brak komunikacji 

Mimo niewątpliwych zalet, fundacja rodzinna nie jest uniwersalnym narzędziem, które sprawdzi się w każdej sytuacji. W praktyce wiele osób popełnia błędy przy jej zakładaniu i zarządzaniu, co może prowadzić do nieefektywności, konfliktów, a nawet strat finansowych. Jednym z najczęstszych błędów przy zakładaniu fundacji rodzinnej jest pochopność. Fundacja rodzinna, choć oferuje wiele korzyści, nie jest rozwiązaniem uniwersalnym i nie powinna być traktowana jako panaceum na wszystkie wyzwania związane z zarządzaniem majątkiem czy planowaniem sukcesji. Decyzja o jej utworzeniu powinna wynikać z długoterminowej wizji i faktycznego zamiaru zabezpieczenia majątku na rzecz obecnych i przyszłych pokoleń. Niestety, wiele osób decyduje się na fundację rodzinną bez głębszej analizy, czy jest to rzeczywiście optymalne narzędzie w ich sytuacji.  

Poza tym, fundacja rodzinna powinna stanowić wypadkową intencji fundatora oraz potrzeb rodziny. Niestety, jednym z najczęstszych błędów jest brak dialogu między fundatorem a pozostałymi członkami rodziny. Fundatorzy często działają w pojedynkę, nie konsultując swoich planów z rodziną, co może prowadzić do konfliktów w przyszłości. Gdy do głosu w fundacji zaczną dochodzić kolejne pokolenia, może się okazać, że utrwalony przez fundatora model działania nie odpowiada ich potrzebom i aspiracjom. W skrajnych przypadkach może to doprowadzić do prób rozwiązania fundacji lub jej radykalnej przebudowy. 

Komunikacja między członkami rodziny jest bowiem kluczowa dla skutecznego zarządzania fundacją rodzinną. Jednym z najczęstszych błędów jest brak regularnych spotkań i rozmów na temat przyszłości fundacji. Wiele rodzin unika trudnych tematów, takich jak podział majątku czy też zmiana władz fundacji, co może prowadzić do konfliktów w przyszłości. Ważne jest, aby opracować odpowiedni plan sukcesyjny, który określi, jak mają być zarządzane aktywa fundacji w przypadku śmierci lub rezygnacji kluczowych osób. Brak takiego planu może prowadzić do chaosu i sporów między spadkobiercami. 

Brak indywidualnego podejścia do statutu fundacji oraz kwestie podatkowe 

Kolejnym częstym błędem jest niedostateczne przygotowanie dokumentacji fundacyjnej. Statut fundacji rodzinnej powinien być szczegółowy i precyzyjny, aby uniknąć niejasności w przyszłości. Wiele rodzin ogranicza się do standardowych zapisów (często nawet opierając się o kopiowanie statutów innych fundacji rodzinnych, wprowadzając tam tylko niewielkie zmiany), nie uwzględniając specyfiki swojej sytuacji. Warto skonsultować się z prawnikami oraz doradcami podatkowymi specjalizującymi się w tych kwestiach, aby dostosować dokumentację do indywidualnych potrzeb rodziny. Brak odpowiednich zapisów może prowadzić do konfliktów, szczególnie w przypadku zmiany okoliczności życiowych lub pojawienia się nowych członków rodziny. 

Przy tym fundacja rodzinna powinna być elastyczna, aby dostosować się do zmieniających się okoliczności, takich jak zmiany w prawie, sytuacji finansowej rodziny czy też pojawienie się nowych członków rodziny. Błędem jest tworzenie sztywnych struktur, które uniemożliwiają wprowadzanie zmian. Warto przewidzieć w statucie fundacji mechanizmy umożliwiające modyfikację celów czy też zasad zarządzania, aby fundacja mogła rozwijać się wraz z rodziną. 

Oprócz tego, błędem jest także zakładanie, że fundacja automatycznie rozwiąże wszystkie problemy podatkowe. W rzeczywistości niewłaściwe zarządzanie fundacją może prowadzić do dodatkowych obciążeń podatkowych. Dlatego ważne jest, aby skonsultować się z doradcami podatkowymi i opracować strategię, która pozwoli na minimalizowanie obciążeń podatkowych. Podstawowym celem fundacji rodzinnej nie powinna być jednak wyłącznie chęć samego unikania opodatkowania. 

Reasumując, fundacja rodzinna może być doskonałym narzędziem do ochrony i zarządzania majątkiem rodzinnym, ale jej założenie i zarządzanie wymaga starannego planowania i profesjonalnego podejścia. Najczęstsze błędy, takie jak brak jasnych celów, brak komunikacji w rodzinie czy też niewłaściwa dokumentacja mogą prowadzić do poważnych konsekwencji. Aby uniknąć tych pułapek, warto skorzystać z pomocy ekspertów oraz regularnie przeglądać i dostosowywać strategię zarządzania fundacją do zmieniających się potrzeb rodziny. Dodatkowo, by fundacja rodzinna spełniała swoje zadanie, warto skorzystać z profesjonalnego wsparcia prawników, doradców podatkowych i finansowych, którzy pomogą dostosować to narzędzie do indywidualnych potrzeb rodziny. Tylko wtedy fundacja rodzinna stanie się prawdziwym filarem długoterminowego planowania sukcesji i ochrony majątku. 

Praktyczne informacje znajdziesz w kursie dotyczącym fundacji rodzinnej https://platforma.ikidp.pl/courses/jak-prowadzic-fundacje-rodzinna-podatki-rachunkowosc-dokumenty/  

Autor

Redaktor prowadzący

Redaktor naczelny