Pożyczka od rodziny to częsty sposób pozyskiwania finansowania dla wielu osób, szczególnie gdy potrzebują one dodatkowych środków na różne cele, takie jak zakup mieszkania, samochodu, czy pokrycie kosztów edukacji. W przypadku pożyczek od członków rodziny, pojawia się pytanie: czy taka transakcja podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC)?
Podatek od czynności cywilnoprawnych
Podatek od czynności cywilnoprawnych (PCC) jest podatkiem pobieranym od określonych transakcji prawnych, takich jak umowy pożyczki, sprzedaży nieruchomości, czy darowizny. W Polsce PCC jest regulowane przez ustawę o podatku od czynności cywilnoprawnych – pożyczka pieniędzy jest opodatkowana tym podatkiem na mocy art. 1 ust. 1 pkt 1 lit. b) ustawy. W przypadku pożyczki udzielanej przez członków rodziny, często nie występuje obowiązek zapłaty tego podatku.
Co do zasady zatem od umowy pożyczki należy uiścić 0,5% podatku od czynności cywilnoprawnych. Jednakże, w przypadku pożyczek udzielanych w ramach rodzinnych relacji, istnieje możliwość skorzystania z ulg podatkowych. Obowiązek podatkowy w przypadku podatku od czynności cywilnoprawnych powstaje:
- z momentem dokonania czynności cywilnoprawnej (czyli zawarcia umowy pożyczki, nawet ustnie), lub
- z każdorazową wypłatą pieniędzy, jeśli umowa pożyczki przewiduje wielokrotne wypłaty i łączna suma pożyczki nie jest znana w momencie zawarcia umowy, lub
- z chwilą, gdy podatnik zgłasza fakt dokonania czynności cywilnoprawnej (takiej jak pożyczka), w przypadku gdy nie złożył deklaracji podatku od czynności cywilnoprawnych w ciągu 5 lat od końca roku, w którym upłynął termin płatności podatku, a następnie powołuje się na ten fakt przed organem podatkowym.
Pożyczka od rodziny a PCC
Jak zostało wspomniane, zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 4 ustawy o PCC, od umowy pożyczki pieniędzy należy uiścić podatek w wysokości 0,5% od kwoty pożyczki. Podatek ten należy uregulować w terminie 14 dni od powstania obowiązku podatkowego, na przykład od momentu zawarcia umowy. W tym samym terminie należy także złożyć deklarację PCC-3. Jak wskazuje jednak Ministerstwo Finansów, ze zwolnienia od zapłaty tego podatku może skorzystać każdy, kto otrzymał pożyczkę pieniężną od osób z najbliższej rodziny, czyli od: żony, męża, zstępnego np. córki, syna, wnuczki, wnuka, prawnuczki, prawnuka, wstępnego np. matki, ojca, babci, dziadka, prababci, pradziadka, pasierbicy, pasierba, siostry, brata, macochy, ojczyma.
Jest to związane z tym, że pożyczka udzielana przez członków rodziny, takich jak rodzice, rodzeństwo czy dziadkowie, zazwyczaj nie jest uznawana za transakcję komercyjną ani biznesową. Jest to zazwyczaj umowa zawarta między członkami rodziny na zasadach prywatnych. Zwykle nie ma tutaj z tego tytułu zysku ani oprocentowania wynikającego z udzielania pożyczki. Zazwyczaj jest to umowa oparta na wzajemnym zaufaniu i wsparciu. PCC obejmuje zaś przede wszystkim transakcje, które prowadzą do obrotu handlowego, tj. transakcje mające na celu uzyskanie zysku z danej działalności. Pożyczka od rodziny zazwyczaj nie jest prowadzona w celu zarobienia pieniędzy, ale raczej jako pomoc finansowa.
Z uwagi na to, osoby z najbliższego kręgu rodzinnego są zwykle zwolnione z opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych w przypadku udzielania pożyczek pieniężnych. Zgodnie z art. 9 pkt 10 lit. b ustawy o PCC, pożyczki pieniężne (bez względu na ich wartość) udzielane na podstawie umowy między osobami objętymi definicją kręgu najbliższej rodziny, są zwolnione z tego podatku pod warunkiem:
- złożenia deklaracji PCC-3 w odpowiednim urzędzie skarbowym w terminie 14 dni od daty dokonania czynności,
- potwierdzenia otrzymania pożyczki pieniężnej na konto bankowe biorącego pożyczkę, lub na konto prowadzone przez spółdzielczą kasę oszczędnościowo-kredytową, albo za pomocą przekazu pocztowego.
Reasumując, w większości przypadków, pożyczka udzielana przez członków rodziny w Polsce do określonej kwoty nie podlega opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Jest to zazwyczaj umowa oparta na relacji rodzinnej, bez komercyjnego charakteru i bez zysku z działalności gospodarczej. Niemniej jednak, zawsze warto skonsultować się z doradcą podatkowym w celu uzyskania dokładnych informacji na temat konkretnych przepisów podatkowych i ewentualnych wyjątków, które mogą mieć zastosowanie w danym przypadku.
Szukasz informacji o podatkach? Zapraszam na bloga blog – podatki