Fundacje rodzinne w Polsce odgrywają istotną rolę w dziedzinie zarządzania majątkiem, a także dziedziczenia przedsiębiorstwa. Plan kont fundacji rodzinnej jest kluczowym narzędziem, które umożliwia skuteczne zarządzanie finansami i realizację celów fundacji. W ostatnim czasie coraz częściej mówi się o tzw. hybrydowym charakterze rachunkowości fundacji rodzinnej – na czym to jednak polega?
Plan kont fundacji rodzinnej
Fundacja rodzinna wymaga odpowiedniego podejścia do konstruowania planu kont i polityki rachunkowości. Dzięki temu organy fundacji rodzinnej otrzymują dobrze sformatowaną informację finansową oraz odpowiednie odzwierciedlenie relacji pomiędzy fundatorami i beneficjentami. Sam plan kont fundacji rodzinnej powinien natomiast zapewniać:
- Dostosowanie rachunkowości do specyfiki działalności fundacji rodzinnej.
- Zgodność z prawem i standardami wynikającymi z przepisów oraz dobrych praktyk.
- Jasność i zrozumiałość.
- Spójność danych finansowych.
- Przejrzystość informacji.
- Elastyczność realizowanych zapisów księgowych.
- Kompleksowość raportowania.
- Wsparcie dla sprawozdawczości finansowej.
- Analizę i minimalizowanie ryzyka.
- Poprawność rozliczeń podatkowych.
Warto pamiętać w tym zakresie o przestrzeganiu kluczowych zasad konstruowania planu kont fundacji rodzinnej, które to zapewniają zgodność z prawem przyjętych rozwiązań, są podstawą do właściwej prezentacji informacji finansowych organom fundacji rodzinnej oraz wspierają poprawność rozliczeń podatkowych.
W ramach rachunkowości fundacji rodzinnej trzeba przy tym zadbać o rzetelne i jasne przedstawienie sytuacji majątkowej, sytuacji finansowej oraz wyniku finansowego. Powinno się to odnosić zarówno do działalności statutowej, jak i działalności gospodarczej w przypadku danej fundacji – jest to działalność gospodarcza fundacji rodzinnej, która dzieli się na opodatkowaną oraz zwolnioną z podatku na podstawie art. 6 ust. 1 pkt 25 ustawy o CIT (wymieniona wprost w art. 5 ustawy o fundacji rodzinnej).
W przypadku fundacji rodzinnej można mówić bowiem o podstawowym celu, jakim jest gromadzenie majątku oraz zarządzanie tym majątkiem w taki sposób, aby możliwe było realizowanie świadczeń na rzecz specjalnej grupy, jaką są beneficjenci fundacji. Mogą to być świadczenia pieniężne, przekazanie na własność części majątku fundacji rodzinnej czy też np. przekazanie do bezpłatnego używania części majątku fundacji.
Hybrydowy charakter rachunkowości fundacji
Fundacje rodzinne podlegają również standardom rachunkowości określonym w ustawie o rachunkowości. W przypadku prowadzenia rachunkowości fundacji rodzinnej kluczową rolą jest pilnowanie celów informacyjnych, czyli takie skonstruowanie planu kont, który będzie posiadał walor informacyjny w trzech obszarach analitycznych. Po pierwsze, jest to wymiar informacyjny. Jeżeli poważnie prowadzimy komuś wehikuł inwestycyjny, to musimy również raportować rentowność poszczególnych rodzajów działalności, aby można było podejmować decyzje inwestycyjne. Często majątek fundacji rodzinnej ma charakter hybrydowy oraz wielowymiarowy, co warto mieć na uwadze. Ten cel
Po drugie, jest to wymiar podatkowy – konto analityczne, gdzie będziemy rozpoznawać obowiązek podatkowy i będziemy w tym ujmować te operacje gospodarcze, które będą się składać na wyliczenie podstawy opodatkowania. Jest to związane z tym, iż fundacja jest obciążona zasadniczo pięcioma różnymi rodzajami podatków.
Po trzecie, jest to analityka, która pozwoli przy niektórych kontach na uzyskanie i później raportowanie informacji o realizacji celu fundacji rodzinnej. Z uwagi na to, plan kont fundacji rodzinnej będzie miał charakter hybrydowy. Z jednej strony będziemy musieli wyciągać informacje, które służą do realizacji celów statutowych (jaki jest majątek, kto włożył ten majątek, jak on profituje, jak realizujemy obowiązek realizacji świadczeń dla beneficjentów), a z drugiej musimy mieć konta, które pozwolą na określenie podstawy opodatkowania fundacji.
Z uwagi na powyższe, księgowość fundacji rodzinnych w Polsce charakteryzuje się hybrydowym charakterem, wynikającym z ich specyficznej struktury i działalności. Wymaga to elastyczności i odpowiedniej wiedzy zarówno z zakresu przepisów księgowych, jak i ustawy o fundacjach rodzinnych. Wyzwania związane z prowadzeniem księgowości mogą być pokonane poprzez profesjonalne doradztwo oraz dążenie do ciągłego rozwoju i doskonalenia procesów księgowych.
Praktyczne informacje znajdziesz w naszych kursach dotyczących fundacji rodzinnej Kurs – Jak prowadzić fundację rodzinną – podatki, rachunkowość, dokumenty