Kodeks karny skarbowy
Kodeks Karny Skarbowy (KKS) w Polsce to zbiór przepisów prawnych regulujących kwestie karne związane z naruszeniem przepisów podatkowych i celnych. Obejmuje on przestępstwa skarbowe oraz określa sankcje dla osób, które nie przestrzegają przepisów podatkowych. KKS określa rodzaje przestępstw związanych z podatkami, celami i innymi daninami publicznymi oraz nakłada sankcje za ich popełnienie. Ustawa ta określa podmioty podlegające odpowiedzialności karnej, a także warunki, w których dochodzi do popełnienia określonych przestępstw.
Kodeks ten określa różne rodzaje przestępstw, w tym np. oszustwa podatkowe – tj. przestępstwa związane z podatkiem dochodowym, VAT, akcyzą, podatkiem od towarów i usług oraz innymi daninami publicznymi. Wskazuje on również m.in. na naruszenia mające na celu uniknięcie płacenia podatków, wprowadzanie fałszywych dokumentów, zaniżanie przychodów, itp. KKS stanowi ważny element w polskim systemie prawnym i podatkowym, regulujący kwestie karne związane z naruszeniami przepisów podatkowych i celnych. Jego celem jest zapewnienie przestrzegania prawidłowego ładu podatkowego oraz karanie osób lub podmiotów, które celowo unikają opodatkowania lub dopuszczają się oszustw skarbowych. Znajomość KKS jest istotna zarówno dla przedsiębiorców, jak i obywateli, aby unikać naruszeń prawa i odpowiedzialności karnej związanej z przestępstwami skarbowymi.
E-fakturowanie a KKS. Puste faktury
Z uwagi na to pojawia się pytanie – czy także w przypadku naruszeń związanych z e-fakturowaniem oraz wchodzącym w najbliższym czasie w życie Krajowym Systemem e-Faktur (KSeF) narażamy się na odpowiedzialność karnoskarbową na gruncie KKS? Sam KSeF stanowi innowacyjne narzędzie, które ma na celu usprawnienie i cyfryzację procesu fakturowania w Polsce. Jednakże, pomimo korzyści płynących z elektronicznych faktur, konieczne może okazać się wprowadzenie do KKS przepisów, które regulują nieprawidłowości lub przestępstwa związane z ich stosowaniem.
Ponadto, elektroniczne faktury mogą być podatne na manipulacje lub fałszerstwa, dlatego ważne jest, aby zachować szczególną ostrożność przy ich generowaniu i przetwarzaniu. Osoby biorące udział w nielegalnych praktykach związanych z e-fakturowaniem mogą ponosić konsekwencje prawnokarne zgodnie z KKS.
Krajowy System e-Faktur rozumiemy jako nie tylko narzędzie teleinformatyczne, ale także jako system wymagający wdrożenia biznesowego, prawnego, podatkowego. W związku z tym pojawiają się liczne pytania dotyczące tego, jak będzie to wyglądało w KSeF z punktu widzenia odpowiedzialności karnoskarbowej. Istotne są tutaj dwa zagadnienia – po pierwsze ustawa o VAT i tzw. puste faktury, ale także odpowiedzialność wskazana w ramach Kodeksu Karnego Skarbowego.
Kodeks Karny Skarbowy reguluje bowiem kwestie karnoskarbowe związane z przestępstwami finansowymi, w tym nieprawidłowościami związanymi z fakturowaniem. Wprowadzenie elektronicznych faktur nie zwalnia przedsiębiorców ani podmiotów publicznych z obowiązku przestrzegania przepisów dotyczących prawidłowego fakturowania. Nieprawidłowości w fakturowaniu, takie jak wystawianie fałszywych faktur, unikanie opodatkowania, wystawianie tzw. pustych faktur czy też manipulacje przy kwotach, mogą być karalne zgodnie z Kodeksem Karnym Skarbowym.
Należy zacząć od tego, że w art. 62 § 1 KKS wskazano, że kto wbrew obowiązkowi nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania, podlega karze grzywny do 180 stawek dziennych. Natomiast osoba, która fakturę lub rachunek wystawia w sposób nierzetelny albo takim dokumentem się posługuje, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych albo karze pozbawienia wolności na czas nie krótszy od roku, albo obu tym karom łącznie. Wystawienie pustej faktury może skutkować odpowiedzialnością za przestępstwo skarbowe z Kodeksu karnego skarbowego lub przestępstwo uregulowane w ramach Kodeksu karnego.
Kolejny wymagający omówienia to art. 108 ustawy o podatku od towarów i usług, który często pojawia się w decyzjach organów podatkowych, jeśli organ zarzuca podatnikowi, że ten wystawił puste faktury. Zgodnie z ust. 1 tego przepisu w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Rozwiązanie te stosuje się odpowiednio, w przypadku gdy podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku wyższą od kwoty podatku należnego.
Z uwagi na to można wskazać, iż pusta faktura to taka faktura, która nie potwierdza danego zdarzenia gospodarczego. Jej cechą charakterystyczną jest to, że nie odzwierciedla stanu faktycznego i została wprowadzona do obrotu, mimo że wykazuje usługę lub dostawę towaru, której faktycznie nie było. Puste faktury wywołują odpowiednie konsekwencje także na gruncie Kodeksu karnego skarbowego.
Z uwagi na wprowadzenie KSeF należy zatem szczególnie zwrócić uwagę na to, w jaki sposób te faktury wystawiamy. Wiąże się to także z kwestią umyślnego i nieumyślnego działania w fakturowaniu – pojawia się pytanie gdzie przebiega granica między grożącą odpowiedzialnością karną a wyłączną odpowiedzialnością skarbową za posługiwanie się nierzetelną lub fikcyjną fakturą? Najkrócej rzecz ujmując, jest nią umyślność zachowania. Innymi słowy, używanie takiej faktury musi odbywać się z zamiarem bezpośrednim lub ewentualnym. Każdy z nich oznacza możliwą świadomość sprawcy co do fikcyjności/nierzetelności faktury, a w konsekwencji przewidywanie możliwości popełnienia przestępstwa i godzenie się na to.
Dołącz do Programu KSeF PRO i wdrażaj bezpiecznie KSeF – Program KSeF PRO