Odpowiedzialność za tzw. puste faktury – KKS i KK
Odpowiedzialność za nieprawidłowe wystawianie faktur w KSeF na gruncie KKS obejmuje także tzw. puste faktury. Sprawca takiego czynu może podlegać np. karze grzywny na podstawie art. 62 KKS. Dotyczy to sytuacji, kiedy podatnik nie wystawia faktury albo wystawia ją wadliwie albo nierzetelnie. Organ podatkowy w swoich narzędziach ma minimalne i maksymalne dzienne stawki grzywny. Organ bierze przy ich wyznaczeniu pod uwagę kwestie takie jak dochody sprawcy, jego warunki osobiste, rodzinne, stosunki majątkowe, możliwości zarobkowe i na podstawie tego może określić taką stawkę w odpowiednich granicach. Konieczna jest jednak umyślność sprawcy na gruncie tego przepisu.
Od 1 lipca 2024 roku wielu podatników będzie musiało być w Krajowym Systemie e-Faktur. Chociaż sankcje za niewejście do KSeF są odrębne od tych omawianych na gruncie KKS, to należy pamiętać także o tych przepisach określonych na gruncie Kodeksu Karnego Skarbowego. Surowe sankcje za wystawienie pustej faktury przewiduje także Kodeks karny (mamy już tutaj odpowiedzialność karną, a nie karnoskarbową jak w KKS).
Zgodnie bowiem z art. 271a Kodeksu karnego, kto wystawia fakturę lub faktury, zawierające kwotę należności ogółem, której wartość lub łączna wartość jest znaczna, poświadczając nieprawdę co do okoliczności faktycznych mogących mieć znaczenie dla określenia wysokości należności publicznoprawnej lub jej zwrotu albo zwrotu innej należności o charakterze podatkowym lub takiej faktury lub faktur używa, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Tutaj ta odpowiedzialność jest już zatem bardziej surowa. Ma to zmniejszyć także liczbę przypadków, w których dochodzi do wystawiania pustych faktur.
Pusta faktura, zwana także fakturą fikcyjną to dokument księgowy. Można wyróżnić jej trzy podstawowe rodzaje:
- Faktury, które dokumentują transakcje, które nie miały miejsca w rzeczywistości – nie doszło do dostawy towarów lub wykonania usługi przez wystawcę faktury.
- Faktury, które dokumentują prawdziwe zdarzenia gospodarcze, lecz z udziałem innego podmiotu niż wystawca faktury, o czym wiedział i na co godził się odbiorca faktury.
- Faktury, które dokumentują transakcje z nabywcą polegające na zatajeniu przez wystawcę danych podmiotu, który de facto dokonał dostawy towaru lub wykonał daną usługę.
Może także w praktyce dojść do sytuacji, w której my jako księgowi, doradcy podatkowi w imieniu klienta będziemy wystawiać różnego rodzaju faktury. Nie ma zatem innej możliwości niż dobrze (z punktu widzenia prawnego) napisanej umowy, która reguluje stosunki biura z klientem i kwestie dotyczące odpowiedzialności, abyśmy to my nie ponosili odpowiedzialności karnej czy też karnoskarbowej.
Nieprawidłowe faktury a ustawa o VAT
Do tego, także ustawa o VAT sankcjonuje wprowadzenie pustej faktury do obrotu gospodarczego. Według art. 108 ust. 1 ustawy, w przypadku gdy osoba prawna, jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej lub osoba fizyczna wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku, jest obowiązana do jego zapłaty. Innymi słowy, obowiązek zapłaty VAT na podstawie tego przepisu powstaje z mocy prawa w związku z faktem wystawienia faktury wykazującej VAT.
Charakterystyczny dla art. 108 ust. 1 ustawy o VAT jest fakt, że nie dotyczy on wyłącznie podatników VAT, a odnosi się do wszystkich podmiotów wykazujących VAT na fakturze. Nie trzeba zatem być formalnie zarejestrowanym jako czynny podatnik VAT, aby być zobowiązanym do zapłaty VAT na podstawie tego przepisu.
W związku z tym, KSeF wymaga zmiany umów z klientami. Nawet jeśli ktoś planuje podwyżki, to dobra okazja, aby nie tylko to zrobić, ale także w ramach aneksu czy też nawet nowych umów zawrzeć nowe postawienia dotyczące wystawiania e-faktur, a także kwestii dotyczących odpowiedzialności po stronie biura oraz klienta. Problematyczne może okazać się to, że sporo podmiotów będzie wystawiało faktury w imieniu swoich klientów i pojawią się pytania kto wówczas powinien ponieść odpowiedzialność z tego tytułu. Warto przy tym pamiętać, że istnieje także taki przepis jak art. 9 Kodeksu karnego skarbowego, który reguluje formy zjawiskowe czynu karalnego – kwestie takie jak sprawstwo indywidualne, współsprawstwo, sprawstwo kierownicze, sprawstwo poleceniowe.
Z uwagi na to, można wskazać, iż Krajowy System e-Faktur stanowi nowoczesne narzędzie, które zrewolucjonizuje proces fakturowania, wprowadzając ustrukturyzowaną formę faktur. Jednakże, zgodność z przepisami prawnymi, szczególnie z Kodeksem Karnym Skarbowym, jest kluczowa dla uniknięcia nieprawidłowości, a także zagwarantowania uczciwości i zgodności z prawem w stosowaniu e-fakturowania. Ewidentne naruszenia przepisów mogą prowadzić do odpowiedzialności karnej przedsiębiorców lub podmiotów odpowiedzialnych za wystawianie fałszywych czy też nieprawidłowych faktur elektronicznych. Dlatego też, zachowanie zgodności z prawem podczas korzystania z KSeF jest niezmiernie istotne dla uniknięcia potencjalnych konsekwencji prawnych.
Dowiedz się, jakie rozwiązania i narzędzia oferuje Program KSeF PRO i dołącz do społeczności – Program KSeF PRO