Rachunkowość fundacji rodzinnej jest istotnym aspektem zarządzania tego typu organizacją. Fundacje rodzinne są tworzone zazwyczaj w celu zachowania ciągłości działania danej firmy, zwłaszcza tych o rodzinnym charakterze. W dzisiejszym artykule wskażemy na kilka kluczowych kwestii, o których należy pamiętać przy prowadzeniu rachunkowości fundacji rodzinnej.
Jak prowadzić rachunkowość w fundacji rodzinnej? – wycena rynkowa mienia
Kluczowe pytania w tym zakresie odnoszą się do tego jak ująć księgowo i jak księgować realizację celów fundacji rodzinnej? W tym przypadku mamy do czynienia z gromadzeniem majątku, zatem według ustawy o fundacji rodzinnej, mamy obowiązek wyceny rynkowej takiego mienia. Oczywiście gotówki w polskich złotych nie da się rynkowo wycenić, natomiast w obcej walucie już jak najbardziej tak.
Wprowadzone udziały spółek kapitałowych trzeba także wycenić – to nie może być wycena według wartości nominalnej. Może to okazać się problematyczne w jaki sposób można to wycenić, według jakich kryteriów. Nie ma jednak konsekwencji podatkowych w przypadku zaniżenia czy też zawyżenia tych kwot, natomiast gorzej oczywiście ją zawyżyć, bo może nastąpić ewentualna odpowiedzialność za zawyżenie wkładów do fundacji, natomiast ma to miejsce w szczególnych przypadkach. Łatwiej będzie także wycenić nam np. wartość nieruchomości.
Powinniśmy także pamiętać wartość podatkową naszego wnoszonego do fundacji mienia ze względu na dwa aspekty. Jeden jest taki, że w przypadku likwidacji fundacji rodzinnej pojawia się 15% podatek CIT od tej wartości. Jednak od wartości rynkowej tego, co otrzymują określone osoby (czyli ci, którzy są uprawnieni do uzyskania majątku po jej likwidacji fundacji) odlicza się wartość podatku wnoszonego mienia (co powinno być zapisane np. w księgach).
O czym jeszcze pamiętać? Czy jest to rachunkowość podobna jak przy fundacji zwykłej?
Celem fundacji rodzinnej jest takie zarządzanie mieniem, żeby optymalizować wartość zysków i wartość majątku, a to będzie specjalnym zadaniem dla zarządu w fundacjach, gdzie będzie rozbudowana działalność. W dużym uproszczeniu – wiele zależy od wielkości fundacji i jej działań. Może być rachunkowość bardzo prosta – np. fundacja ma akcje w jednym podmiocie i dostaje raz w roku wypłatę dywidendy. Może być też bardzo skomplikowana – jeżeli oprócz akcji posiada także nieruchomości własne, część nieruchomości wynajmuje, część sprzedaje, pojawia się podatek minimalny od wartości budynku, obrót walutą i ustalenie odpowiednich kursów oraz szereg innych kwestii.
Wiele osób zastanawia się także, czy prowadzenie księgowości fundacji rodzinnej jest zbliżone do prowadzenia księgowości fundacji zwykłej. W tym zakresie trzeba wskazać, że fundacja klasyczna ma do realizacji cele w zakresie społecznym (zdrowotne, edukacyjne itd.) i na to jest nastawiona. Głównie rozliczamy się wówczas z dotacji oraz różnego rodzaju zewnętrznych świadczeń, realizowanych na rzecz otoczenia, nie zaś rodziny. Bierzemy pod uwagę cele charytatywne, społeczne.
Natomiast w fundacji rodzinnej bierzemy pod uwagę przede wszystkim korzyść biznesu rodzinnego. Będzie się to znacząco różnić np. w zakresie księgowania wartości rynkowej. W fundacji zwykłej nie ma natomiast takiej specyfiki, w ramach której fundacja ta posiadałaby jakiś duży majątek trwały, ponieważ służy ona głównie celom zewnętrznym.
Oprócz tego, do uniwersalnych rad związanych z prowadzeniem rachunkowości fundacji rodzinnej, można zaliczyć określenie strategii finansowej fundacji, w tym sposobu gromadzenia i alokacji środków. Istotne w przypadku takiej fundacji może być bowiem, aby opracować odpowiedni budżet i ewentualną politykę inwestycyjną. Także regularne monitorowanie i sprawozdawczość dotycząca wydatków i przychodów fundacji jest niezbędne. Dzięki temu można kontrolować, czy środki są wydawane zgodnie z ustalonymi celami. Ważne jest oczywiście również prowadzenie odpowiedniej dokumentacji finansowej, w tym rejestru faktur, umów, sprawozdań finansowych i dokumentów związanych z działalnością fundacji.
Prowadzenie rachunkowości fundacji rodzinnej może być skomplikowane, ale przestrzeganie omówionych zasad i reguł pomoże zminimalizować ryzyko i zapewnić efektywne zarządzanie fundacją. Warto również regularnie konsultować się z profesjonalistami w tej dziedzinie, aby być na bieżąco z przepisami i procedurami związanymi z rachunkowością fundacji.
Prowadź poprawnie rachunkowość fundacji rodzinnej z kursem opracowanym przez dr Waldemara Szewca Kurs Rachunkowość fundacji rodzinnej z przykładowym planem kont