Pracownicy-twórcy, czyli osoby odpowiedzialne za tworzenie nowych rozwiązań, projektów, lub dzieł twórczych, mogą być wynagradzane na różne sposoby. Może to być nie tylko umowa o pracę, ale także np. umowy cywilnoprawne takie jak umowa zlecenia czy też umowa o dzieło. Problem pojawia się jednak w przypadku, kiedy trzeba ustalić płacę pracownika-twórcy, tak aby organy nie zarzuciły nam niespełniania norm dotyczących ich pensji wynikających z minimalnego wynagrodzenia za pracę. Jak to zrobić?
Pracownicy-twórcy – kim są?
Określenie ,,pracownika-twórcy” dotyczy głównie pracownika, który jako autor tworzy dzieło w ramach umowy o pracę lub umowy zlecenia i przekazuje prawo do tych dzieł innym osobom. Według ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, prawa autorskie obejmują wszelkie przejawy indywidualnej twórczości, wyrażone w dowolnej formie, niezależnie od ich wartości, przeznaczenia czy sposobu wyrażenia (czyli tzw. utwory). Wśród nich znajdują się np. dzieła literackie, naukowe, publicystyczne, programy komputerowe, dzieła plastyczne, fotografie, projekty architektoniczne, utwory muzyczne, filmy oraz inne.
W niektórych przypadkach wynagrodzenie pracowników-twórców w całości może być uwzględnione w 50% kosztach uzyskania przychodów, o ile ich praca ogranicza się do tworzenia dzieł. Zazwyczaj jednak wynagrodzenie składa się z dwóch części: za pracę i za dzieło stworzone w ramach stosunku pracy. Proporcje tego wynagrodzenia są natomiast ustalane przez pracodawcę i pracownika.
Ustalanie wynagrodzenia dla pracowników-twórców w Polsce może odbywać się na różne sposoby, uwzględniając specyfikę ich pracy oraz umowy, na jakich są zatrudnieni. Zatrudnianie pracowników-twórców może następować za określoną stawkę, także w ramach umów zlecenia czy też umowy o dzieło. Wówczas można łatwo narazić się na to, iż ich godzinowa stawka w przeliczeniu będzie niższa aniżeli wymogi wskazane w polskich przepisach prawnych dotyczące minimalnego wynagrodzenia.
Jak ustalić wynagrodzenie tych osób?
O tego typu problemach zaczęło być głośno w ostatnich miesiącach, kiedy to organy podatkowe zaczęły weryfikować wskazane przypadki oraz przeprowadzać kontrole także w zakresie zastosowania 50% kosztów uzyskania przychodów, podczas których często organy żądają udostępnienia konkretnego dzieła w celu weryfikacji jego autentyczności. Dodatkowo, organy prowadzą również kontrole dotyczące ustalania wynagrodzenia pracowników-twórców, aby zbadać sposób jego ustalania.
W trakcie kontroli organy sprawdzają kwestie takie jak istnienie rejestru utworów, a nierzadko wymagają także obejrzenia danego dzieła (celem sprawdzenia czy ono powstało oraz czy ma twórczy charakter). Problematyczna może okazać się sytuacja, w której nieprawidłowo ustalone proporcje będą wiązały się z koniecznością dopłaty do wynagrodzenia takich pracowników, co może nastąpić nawet kilka lat wstecz.
Na problem ten wskazywał także Sąd Najwyższy w wyroku z 18 października 2017 r. (sygn. akt I PK 278/16). Jak podkreślał SN w uzasadnieniu wyroku: ,,Pojęcie wynagrodzenia za pracę funkcjonujące w prawie pracy, w oparciu o przepisy kodeksu pracy, nie jest tożsame z wynagrodzeniem regulowanym na potrzeby ustalania minimalnego wynagrodzenia za pracę. Wynika więc z tego, że honoraria autorskie przysługujące pracownikowi z tytułu przeniesienia praw autorskich do utworu, nie stanowią składnika wynagrodzenia w rozumieniu przepisów ustawy o minimalnym wynagrodzeniu za pracę”. Konieczne zatem przy zatrudnianiu pracownika-twórcy może być sprawdzenie, czy część wynagrodzenia objęta 50% kosztami uzyskania przychodów została wyodrębniona i jaka jest pozostawała kwota wynagrodzenia. Wówczas warto skupić się na tym, czy druga z tych części jest na poziomie wynagrodzenia minimalnego (jeśli nie, konieczne może być dokonanie dopłat).
Wobec tego, ustalając płacę dla pracownika-twórcy, co do zasady także należy przestrzegać ustawowych minimalnych stawek wynagrodzenia. Ważne jest dokładne analizowanie stawek rynkowych, uwzględnienie różnych form wynagrodzenia oraz zachowanie dokumentacji w celu udowodnienia zgodności z przepisami. Konsultacja z ekspertami podatkowymi i prawnymi może być pomocna w uniknięciu ryzyka niespełnienia wymogu minimalnego wynagrodzenia.
Szukasz informacji o podatkach? Zapraszam na bloga blog Podatki