Czym jest tzw. ulga za złe długi?
Jedną z instytucji istotnych na gruncie prawa podatkowego jest tzw. ulga za złe długi, z której nie wszystkie osoby zdają sobie sprawę. Ulga za złe długi może mieć zastosowanie np./ zarówno w podatku CIT (Corporate Income Tax) – podatku dochodowym od osób prawnych, PIT, jak i między innymi w podatku VAT (Value Added Tax) – od towarów i usług. Z jaką sytuacją wiąże się tzw. ulga za złe długi? Kiedy możemy z niej skorzystać i jakie korzyści ona ze sobą niesie? Odpowiadamy w dzisiejszym artykule na blogu.
Kiedy można zastosować ulgę za złe długi?
Kiedy nasze interesy idą dobrze i wszystkie płatności dochodzą do nas na czas, firma dobrze się rozwija i może reinwestować posiadane środki. Problem powstaje, kiedy nasi kontrahenci zalegają z zapłatą np. zaległych faktur i prowadzi to do problemów w zakresie płynności finansowej. Wtedy korzystne może okazać się skorzystanie właśnie z instytucji, jaką jest tzw. ulga za złe długi. Ustawodawca przewidział w praktyce tego typu wypadki i wprowadził w związku z tym właściwe regulacje.
Ulga za złe długi najczęściej stosowana jest w przypadku, kiedy to nasi kontrahenci pozostają w zwłoce albo opóźnieniu z zapłatą należnych nam należności. Wówczas bowiem nadal jesteśmy zobowiązani do zapłaty podatku z tytułu wystawionych faktur, mimo że faktycznie nie otrzymaliśmy jeszcze zapłaty od naszego kontrahenta (obowiązek podatkowy powstaje przed otrzymaniem przez nas płatności).
Wobec tego, w polskim prawie zostały wprowadzone odpowiednie regulacje – w postaci art. 18f oraz art. 25 ust. 19 ustawy o CIT, zgodnie z którym podstawa opodatkowania (dochód) może być pomniejszona o zaliczaną do przychodów należnych wartość wierzytelności o zapłatę świadczenia pieniężnego, która nie została uregulowana lub zbyta, przy czym zmniejszenia dokonuje się w zeznaniu podatkowym składanym za rok podatkowy, w którym upłynęło 90 dni od dnia upływu terminu zapłaty określonego na fakturze (rachunku) lub w umowie. Ulga za złe długi w podatkach PIT i CIT została wprowadzona w celu złagodzenia problemu związanego z brakiem płynności finansowej przedsiębiorstw, które często mają trudności z odzyskaniem niezapłaconych zobowiązań od swoich kontrahentów za dostarczone usługi lub towary.
Także w ramach art. 89a–89b ustawy o VAT przewidziano, iż podatnik może skorygować podstawę opodatkowania oraz podatek należny z tytułu dostawy towarów lub świadczenia usług na terytorium kraju w przypadku wierzytelności, których nieściągalność została uprawdopodobniona. Korekta dotyczy również podstawy opodatkowania i kwoty podatku przypadającej na część kwoty wierzytelności, której nieściągalność została uprawdopodobniona, czyli gdy wierzytelność nie została uregulowana lub zbyta w jakiejkolwiek formie w ciągu 90 dni od dnia upływu terminu jej płatności określonego w umowie lub na fakturze. Czynny podatnik VAT może skorzystać z prawa do ulgi na złe długi w rozliczeniu za okres, w którym nieściągalność wierzytelności uznaje się za uprawdopodobnioną i gdy od daty wystawienia faktury dokumentującej wierzytelność nie upłynęły 3 lata, licząc od końca roku, w którym została wystawiona.
Ulga za złe długi w praktyce
Wobec powyższego, ulga na złe długi umożliwia wierzycielowi (tzn. np. sprzedawcy) odzyskanie kwoty podatku należnego od dokonanej czynności, za którą nie otrzymał zapłaty. Wtedy zaś nabywca (np. kupujący) jest obowiązany do korekty odliczonej kwoty VAT wynikającej z niezapłaconej terminowo faktury. Warto także wskazać, że od dnia 1 października 2021 roku omawiane regulacje uległy zmianie na skutek uproszczeń wprowadzonych w ramach pakietu SLIM VAT 2.
Dla wierzycieli oznacza to głównie, że mają możliwość skorzystania z ulgi za złe długi w przypadku, gdy nabywcą jest czynny podatnik VAT, bez konieczności weryfikacji sytuacji ekonomicznej drugiej strony transakcji. Zastosowanie ulgi wymaga zachowania terminu 90 dni od określonego terminu płatności. Nie ma jednak obowiązku informowania dłużnika o skorzystaniu z tej ulgi. Łatwiejszy dostęp do ulgi za złe długi skutkuje obecnie częstszym korzystaniem z niej przez wierzycieli, czyli sprzedawców. Jeśli wierzyciel zastosuje ulgę za złe długi w swojej ewidencji, a dłużnik nie, wówczas może to być sygnał dla organu podatkowego, aby zainteresować się dłużnikiem i rozpocząć postępowanie podatkowe.
Nadto, warto także pamiętać, że aby móc skorzystać z ulgi za złe długi, podatnik musi odpowiednio rozliczyć i zgłosić ją jako część Jednolitego Pliku Kontrolnego (JPK) VAT. Korekty obrotu związane z ulgą za złe długi powinny być uwzględnione w odpowiednich polach JPK, takich jak pozycje P15-P20 (w zależności od stawki podatku). W przypadku dłużnika, należy również wskazać odpowiednie kwoty w polach P46-P47 JPK.
Sprawdź inne nasze artykuły dotyczące VAT – IKiDP blog- VAT