Fiskus nie nałoży podatku cukrowego na producenta – wyrok NSA

Podatek cukrowy jest specjalnym rodzajem podatku akcyzowego, który nakłada się na produkty zawierające określoną ilość cukru. Jego celem może być zmniejszenie konsumpcji produktów wysoko cukrowych, które są uznawane za szkodliwe dla zdrowia, a także generowanie dodatkowych dochodów dla budżetu państwa. Często jest on stosowany jako element walki z problemem nadwagi i otyłości, szczególnie wśród dzieci i młodzieży. Dotyczy on głównie napojów słodzonych, zarówno gazowanych, jak i niegazowanych. Zasadą jest, że co do zasady podatek cukrowy jest należny od wprowadzania na rynek krajowy napojów dosładzanych, co wynika z art. 12a ustawy o zdrowiu publicznym.

Podatek cukrowy

W sprawie dotyczącej podatku cukrowego zapadł ostatnio głośny wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 6 czerwca 2023 r. w sprawie o sygnaturze akt III FSK 92/23. Sprawa zaczęła się od wniosku o wydanie interpretacji indywidualnej, który złożyła spółka zajmująca się produkcją wyrobów alkoholowych oraz napojów bezalkoholowych słodzonych (w tym np. napojów energetycznych). Produkcja taka była wykonywana na zlecenie innych podmiotów z zewnątrz (przede wszystkim spółkę z ograniczona odpowiedzialnością, która posiada sieć znanych stacji benzynowych)

Sam wniosek dotyczył zaś napoju energetycznego, który zawierał cukry, taurynę, kofeinę oraz nie posiadał innych substancji słodzących, na które wskazuje rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1333/2008 z dnia 16 grudnia 2008 r. w sprawie dodatków do żywności (Dz. U. UE. L. z 2008 r. Nr 354, str. 16 ze zm.). Napój ten był marką własną zamawiającego i do tej pory bezpośrednim kupującym tego napoju była spółka zajmująca się jego dystrybucją do stacji paliw (prowadzona była jego sprzedaż detaliczna). Spółka dystrybuująca płaciła z tego tytułu opłatę od środków spożywczych.

W ostatnim czasie doszło jednak do zmiany dystrybutora, który prowadził zarówno sprzedaż hurtową i detaliczną, natomiast w przypadku sprzedaży detalicznej dotyczyło to innych produktów aniżeli napoje energetyczne. Powstał problem w zakresie tego, kto w takim przypadku faktycznie powinien być podatnikiem opłaty od środków spożywczych, tj. z tytułu podatku cukrowego.

W pierwszej instancji w tej sprawie orzekał sąd w wyroku z 24 listopada 2022 roku w sprawie o sygnaturze akt sygn. I SA/Łd 655/22. Sąd wskazał między innymi, że producent napoju nie powinien płacić podatku cukrowego w przypadku, kiedy to nie on, natomiast dystrybutor sprzedaje napój energetyczny do punktów sprzedaży detalicznej (takiej jak np. stacja benzynowa).

Odwołanie od tego wyroku wniósł organ podatkowy, który nie zgadzał się z taką interpretacją. Organ zarzucił przepisów prawa materialnego tj. art. 12d ust. 1 pkt 1 w zw. z art. 12a ust. 2 oraz w zw. z art. 12e ust. 3 Ustawy o zdrowiu publicznym – poprzez błędną wykładnię, a w konsekwencji niewłaściwą ocenę co do zastosowania i przyjęcie, że w okolicznościach niniejszej sprawy wnioskodawca, który na zlecenie innego podmiotu produkuje napoje dosładzane, o których mowa w art. 12a ust. 1 Ustawy o zdrowiu publicznym, i następnie sprzedaje je wskazanemu przez zamawiającego dystrybutorowi, który rozprowadza je do stacji benzynowych zamawiającego do sprzedaży detalicznej, nie będzie zobowiązany do zapłaty podatku cukrowego od tych napojów.

Wyrok NSA

Sprawa trafiła zatem przed NSA. NSA nie zgodził się z argumentacją organu podatkowego i w jego ocenie ustawa o zdrowiu publicznym odnosi się do opodatkowania m.in. napoju dosładzanego, który jest przedmiotem opodatkowania, a nie do opodatkowania producenta tego napoju, sprzedającego go na rzecz określonej kategorii podmiotów. Ponadto, producenci, którzy rozlewają napoje na zlecenie zamawiających i następnie sprzedają je podmiotom trzecim, nie mieli możliwości weryfikacji tych podmiotów trzecich pod kątem stwierdzenia swoich obowiązków w zakresie podatku cukrowego.

W ocenie NSA obowiązujące przepisy zostały wadliwie zredagowane, a ich dosłowna interpretacja prowadziła do sprzecznych rezultatów systemowych. Ponieważ opodatkowana jest sprzedaż detaliczna, sprzedaż hurtowa (taka, jaką prowadził wnioskodawca) nie podlegała opodatkowaniu.

Wobec tego, Naczelny Sąd Administracyjny wydał zatem istotny dla podatników wyrok, który otwiera drogę do odzyskania nadpłaconego podatku cukrowego – zwłaszcza dla podmiotów, które nieuzasadnienie wpłaciły podatek, nie będąc do tego zobowiązanym.

Interesujesz się podatkami? Sprawdź co proponujemy na blogu Blog IKiDP – Podatki