Co sprawdza Urząd Skarbowy w trakcie kontroli podatkowej?
Urząd Skarbowy w Polsce przeprowadza kontrole podatkowe w celu sprawdzenia, czy podatnicy przestrzegają obowiązujących przepisów podatkowych oraz czy prawidłowo rozliczają swoje dochody i płacą wymagane podatki. Kontrole te mogą być przeprowadzane zarówno u osób fizycznych, jak i przedsiębiorców. Jakie jednak informacje dokładnie może sprawdzać fiskus w trakcie trwania kontroli podatkowej?
Kontrola podatkowa przez fiskusa
Celem przeprowadzania kontroli podatkowych jest weryfikacja, czy podatnik prawidłowo przestrzega przepisów podatkowych podczas rozliczania się z fiskusem. Sama świadomość możliwości przeprowadzenia kontroli podatkowej przez organy podatkowe może działać jako środek prewencyjny, zniechęcający do ukrywania dochodów, co mogłoby prowadzić do unikania opodatkowania i nielegalnego zwiększania zysków. Kontrole podatkowe przybierają różne formy, w zależności od wyboru podatnika jako obiektu sprawdzenia przez organy podatkowe.
Są kontrole podatkowe, które są zaplanowane i których przedsiębiorcy lub ich właściciele lub zarządy są wcześniej informowani na piśmie. Istnieją jednak również kontrole niespodziewane, które są prowadzone bez wcześniejszego zawiadomienia.
Najczęściej pod lupę organów skarbowych trafiają przedsiębiorcy, czyli osoby prowadzące działalność gospodarczą. Niemniej jednak, kontroli podatkowej mogą podlegać także osoby prywatne, w tym te, które prowadzą niezarejestrowaną działalność gospodarczą.
W praktyce, kontrole podatkowe często są przeprowadzane w trzech głównych przypadkach:
- gdy firma osiąga niskie dochody i wykazuje bardzo wysokie wydatki,
- gdy firma notuje znaczne straty,
- gdy składa się wniosek o zwrot podatku VAT.
Poza nimi, oczywiście kontrole mogą być przeprowadzane także w innych sytuacjach.
Co sprawdza Urząd Skarbowy?
Pierwszym ze sprawdzanych elementów mogą być rozliczenia podatkowe. Kontrola dotyczy wówczas sprawdzenia poprawności wypełnienia deklaracji podatkowych, takich jak PIT, CIT czy też VAT. Może dojść wtedy do porównania danych zgłaszanych przez podatnika z danymi gromadzonymi przez inne instytucje, takie jak banki czy też ZUS. Może dojść także do oceny tego, czy podatnik rozlicza się w odpowiednich kategoriach podatkowych (np. jako osoba fizyczna lub firma).
Kolejna z kategorii dotyczy dochodów. Polega to na analizie przez UIS źródeł dochodów i ich zgodności z deklaracjami podatkowymi. Jest to również sprawdzenie, czy wszystkie dochody są prawidłowo wykazane w deklaracjach podatkowych. Kontrola może w tym zakresie dotyczyć również monitorowania przychodów z różnych źródeł, w tym wynagrodzeń, zysków z działalności gospodarczej, wynajmu nieruchomości itd.
Następne aspekty kontroli mogą dotyczyć kosztów oraz ulg podatkowych. Wówczas kontrola odnosi się do oceny zgodności ponoszonych kosztów z przepisami prawa podatkowego. Dochodzi do procesu sprawdzenia tego, czy podatnik ma prawo do korzystania z ulg podatkowych i czy je prawidłowo wykorzystuje.
Kontroli może podlegać także analiza dokumentów księgowych i faktur, jak również śledzenie obrotów gotówkowych i analiza, czy zgłoszone dochody przez podatnika dochody są zgodne z rzeczywistością. W zakresie prowadzonej działalności gospodarczej kontrola może także odnosić się m.in. do sprawdzania legalności i prawidłowości prowadzonej tej działalności. Wówczas kontrola dotyczy ewentualnych zobowiązań podatkowych i składek na ubezpieczenia społeczne. Poza tym, kontrola może dotyczyć również innych aspektów – mogą to być kontrole w zakresie np. przestrzeganie przepisów dotyczących dokumentacji księgowej, weryfikacja prawidłowości zgłoszeń i płatności ZUS czy też analiza wszelkich innych aspektów związanych z przestrzeganiem przepisów podatkowych.
Warto podkreślić, że Urząd Skarbowy ma prawo żądać od podatnika udostępnienia dokumentów, ksiąg rachunkowych, faktur, umów i innych dowodów związanych z jego działalnością finansową. Jeśli podczas kontroli zostaną wykryte nieprawidłowości, Urząd Skarbowy może nałożyć kary finansowe, nakazać dopłatę zaległych podatków i odsetek, a także wszcząć postępowanie karne w przypadku poważnych naruszeń przepisów podatkowych (na podstawie Kodeksu karnego skarbowego). Dlatego ważne jest, aby dokładnie i zgodnie z przepisami rozliczać się z podatków oraz starannie prowadzić dokumentację finansową.
Przegląd tematów najnowszych tematów podatkowych znajdziesz tutaj Blog IKiDP – podatki