Ostatnio Naczelny Sąd Administracyjny (NSA) w Polsce wydał ważny wyrok dotyczący zmiany formy opodatkowania podmiotów gospodarczych. Sprawa dotyczyła kwestii, czy samo dokonanie przelewu wystarczy do zmiany formy opodatkowania spółki. Co orzekł sąd i jakie argumenty podał w tym zakresie?
Zmiana formy opodatkowania a przelew
Kluczowe znaczenie dla wskazanej problematyki miał wyrok NSA z dnia 22 lutego 2024 roku wydany w sprawie o sygn. akt II FSK 710/21. Do tej pory Dyrektor KIS wykazywał rygorystyczne stanowisko, zgodnie z którym nie tolerował żadnych odstępstw od terminu i sposobu zmiany formy opodatkowania. Zgodnie z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (tj. ustawy o PIT), zmiany formy opodatkowania mogą być dokonywane do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym uzyskano pierwszy przychód, lub do końca roku podatkowego, jeśli pierwszy przychód został osiągnięty w grudniu.
Co więcej, w odniesieniu do sposobu zmiany formy opodatkowania przepis przewiduje, że konieczne jest złożenie pisemnego oświadczenia o wyborze formy opodatkowania do właściwego naczelnika urzędu skarbowego. Według stanowiska KIS, dopuszczalne jest jedynie złożenie oświadczenia bezpośrednio w urzędzie skarbowym lub za pośrednictwem elektronicznego formularza CEIDG. To samo stanowisko podzielił również WSA w wyroku z 13 stycznia 2021 roku o sygn. I SA/Sz 696/20.
Wyrok NSA
Inny pogląd został przedstawiony przez Naczelnego Sądu Administracyjnego w omawianym orzeczeniu. W wyniku tego wyroku Sąd uznał, że przepisy podatkowe nie są decydujące przy ustalaniu formy składania „oświadczenia na piśmie” – czyli takiego, jakie należy złożyć w przypadku zmiany formy opodatkowania. Idąc tym tokiem rozumowania, przepisy dotyczące składania oświadczeń na piśmie, do których zobowiązują przepisy podatkowe, nie będą podlegać rozporządzeniu dotyczącemu sposobu przesyłania deklaracji i podań oraz rodzajów podpisu elektronicznego, które powinny być zastosowane. W konsekwencji oświadczenia nie będą musiały być składane w sposób przewidziany dla „podań i deklaracji”, ponieważ są one innego rodzaju manifestacją woli podatnika, niż powyższe formy, które uruchamiają określone procedury (nie są to podania – ponieważ nie żąda się niczego od organu podatkowego, nie są to również deklaracje – ponieważ podatnik nie deklaruje niczego ani nie określa swojego stanu majątkowego wstecz). Takie wykładnię pojęcia „oświadczenie” można uznać za przełomową w kontekście interpretacji przepisów podatkowych.
W wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego zauważono, że oświadczenie woli może być zawarte w treści tytułu przelewu. Przelew posiada charakter pisemny, ponieważ można jednoznacznie określić jego nadawcę, co w pewnym sensie równoznaczne jest z podpisaniem dokumentu. Ponadto, przelew jest adresowany do organu podatkowego. W analizowanej sprawie, w treści tytułu przelewu jednoznacznie wskazano, że jest to wpłata zaliczki na podatek liniowy, czyli PIT-36L. W związku z tym, podatnik wyraził swoje oświadczenie woli, że chce skorzystać z tej konkretnej formy opodatkowania. Co więcej, czynność ta została wykonana w terminie przewidzianym przez ustawę. Wyrok sądu jest już prawomocny.
Naczelny Sąd Administracyjny podkreślił, że kwestie dotyczące sposobu składania oświadczeń woli reguluje prawo cywilne, a nie podatkowe. Zgodnie z art. 60 kodeksu cywilnego, oświadczenie woli można wyrazić w dowolnej formie, pod warunkiem że będzie jednoznaczne, chyba że ustawa stanowi inaczej. Przepisy podatkowe, takie jak ustawa o podatku ryczałtowym czy przepisy dotyczące wyboru podatku liniowego w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, wymagają złożenia oświadczenia na piśmie, co nie oznacza jednak konieczności zachowania rygorystycznej formy pisemnej, która wiąże się z określonymi konsekwencjami. Zatem, gdy ustawy podatkowe mówią o złożeniu oświadczenia „na piśmie”, nie oznacza to w ocenie NSA konieczności zachowania rygorystycznej formy pisemnej, lecz wymaga jedynie zastosowania formy dokumentowej. Warto zaznaczyć, że taka forma dokumentowa oświadczenia woli nie wymaga nawet podpisu.
Z uwagi na to, jeśli sądy administracyjne będą w przyszłości kontynuować tę samą linię orzeczniczą, podatnicy będą mogli argumentować przed organem podatkowym, że ich wybór formy opodatkowania – nie tylko w przypadku podatku liniowego, jak miało to miejsce w ostatnim wyroku, ale również w odniesieniu do podatku ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych – był skuteczny. To jest korzystna wiadomość dla tych podatników, którzy nie zdołali w wyznaczonym terminie złożyć poprawnego oświadczenia o zmianie formy opodatkowania, ale równocześnie dokonali wpłaty na konto organu podatkowego, zawierając w tytule przelewu odpowiednie oznaczenie.
Dołącz do Instytutu i korzystaj ze sprawdzonych, praktycznych informacji podatkowych i księgowych IKiDP – Rejestracja