Sprawa odpowiedzialności za wystawianie pustych faktur przez pracownika bez wiedzy i zgody spółki stanowiła przedmiot wielu kontrowersji i rozbieżnych orzeczeń sądowych. Kluczowy dla rozstrzygnięcia tego problemu był wyrok TSUE z 30 stycznia 2024 r. (sygn. C-442/22), a także niedawne orzeczenie NSA z 3 września 2024 r. (sygn. I FSK 1212/18). Orzeczenie to definitywnie zamknęło spór o to, kto ponosi odpowiedzialność za VAT wykazany na pustych fakturach wystawionych przez pracownika.
Sprawa dotyczyła sytuacji, w której pracownik firmy wystawiał puste faktury na dane spółki bez jej wiedzy i zgody. Fiskus początkowo uznał, że to podatniczka powinna ponieść odpowiedzialność za zobowiązanie podatkowe wynikające z tych faktur, nawet jeśli nie była świadoma działań pracownika. Spółka argumentowała, że to pracownik działał samodzielnie i niezgodnie z jej polityką, dlatego odpowiedzialność nie powinna spoczywać na niej.
Trybunał Sprawiedliwości UE w wyroku z 30 stycznia 2024 roku stwierdził, że w sytuacji, gdy pracownik wystawiał puste faktury bez wiedzy i zgody firmy, to on ponosi odpowiedzialność za VAT wykazany na tych fakturach, a nie spółka. TSUE jednak pozostawił otwartą furtkę, wskazując, że ostateczna odpowiedzialność może zależeć od okoliczności konkretnej sprawy, w tym poziomu kontroli wewnętrznej w przedsiębiorstwie oraz reakcji pracodawcy na nielegalne działania pracownika. Przedsiębiorca jest bowiem zobowiązany do sprawowania nadzoru nad zatrudnioną kadrą.
NSA orzekając w sprawie, w której zadał pytanie prejudycjalne do TSUE, wydał 3 września 2024 r. wyrok, który ostatecznie rozstrzygnął kwestię odpowiedzialności spółki za puste faktury. NSA uznał, że odpowiedzialność za VAT ciąży na firmie, nawet jeśli działania pracownika były podejmowane bez wiedzy i zgody przedsiębiorstwa. Orzeczenie to oznacza, że przedsiębiorstwa muszą bardzo starannie monitorować działania swoich pracowników i wdrażać odpowiednie procedury kontroli wewnętrznej, aby unikać sytuacji, w których mogą zostać obciążone za niezgodne z prawem działania pracowników.
Więcej o VAT – https://ikidp.pl/category/blog/vat/
Autor
Lidia Syrek-Gerstenkorn
Doradca podatkowy, specjalizacja – procedura podatkowa, kontrole i postępowania
W Zespole Postępowań w Mariański Group, wspiera klientów w ramach kontroli i postępowań podatkowych oraz reprezentuje ich w sporach przed organami podatkowymi i sądami administracyjnymi. Zajmuje się kompleksową obsługą prawno-podatkową przedsiębiorców. Specjalizuje się w prawie podatkowym, oferując profesjonalizm i indywidualne podejście do każdego klienta. LinkedIn
Redaktor prowadzący
Adrian Szydlik
Radca prawny, entuzjasta rozwiązań edukacyjnych w prawie i podatkach
Właściciel Kancelarii AS Legal&Tax, platformy z kursami online dla studentów prawa ,,Prawo dla Ciebie” oraz współwłaściciel centrum szkoleń ,,S&G Akademia”. Z Instytutem Księgowości i Doradztwa Podatkowego współpracuje od 2023 roku, odpowiada za dobór tematyczny publikowanych treści, aktywnie wspiera proces ich powstawania i publikowania. LinkedIn
Redaktor naczelny
prof. Adam Mariański
Przewodniczący Rady Programowej Instytutu Księgowości i Doradztwa Podatkowego
Lider i założyciel Mariański Group oraz Instytutu Księgowości i Doradztwa Podatkowego. Doświadczony doradca polskich firm rodzinnych, w tym także w procesie sukcesji biznesu, współtwórca ostatecznej wersji ustawy o fundacjach rodzinnych. Najlepszy w Polsce doradca podatkowy w dziedzinie podatku dochodowego według 13. ,14. oraz 17. edycji rankingu „Rzeczpospolitej”. Specjalizuje się w sukcesji podatkowej, fundacji podatkowej, podatkach dochodowych, kontrolach i postępowaniu podatkowym oraz w ochronie praw jednostki w prawie podatkowym i planowaniu podatkowym. LinkedIn